केंद्र सरकारने देशातील आरोग्य सेवा क्षेत्रात सुधारणा करण्यासाठी सुरू केलेली आयुष्मान भारत योजना (Ayushman Bharat Yojana Update 2025) ही एक महत्त्वाची आणि प्रभावी योजना ठरली आहे. या योजनेचा लाभ आता देशभरातील लाखो नागरिकांना मिळत आहे, आणि त्याचबरोबर विविध सामाजिक आणि आर्थिक घटकांवर आधारित लाभ मिळवण्याच्या दृष्टीने योजना अधिक व्यापक बनवली जात आहे. आता या योजनेमध्ये मोठे बदल करण्यात येण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे अधिक नागरिकांना याचा फायदा होईल.
आयुष्मान भारत योजनेतील बदल
सध्याच्या आयुष्मान भारत योजनेत, ज्येष्ठ नागरिकांना अधिक महत्व देण्यात आले आहे. योजनेनुसार, 70 वर्षांपेक्षा अधिक वय असलेल्या नागरिकांना, 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या उपचारांसाठी आयुष्मान भारत वय वंदन कार्ड दिले जात आहे. परंतु आता या योजनेतील वयोमर्यादा बदलण्याचा विचार सुरू आहे.
संसदीय समितीने सादर केलेल्या अहवालानुसार, आयुष्मान भारत वय वंदन कार्डाची वयोमर्यादा 70 वर्षांवरून 60 वर्षे करण्याची शिफारस केली आहे. याचा अर्थ, 60 वर्षे आणि त्यापुढील वय असलेल्या नागरिकांना देखील या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. यामुळे, 60 वर्षाच्या पुढील वयाच्या नागरिकांना आरोग्य सेवा मिळवण्यासाठी अधिक सोयीस्कर सुविधा उपलब्ध होणार आहेत.
आयुष्मान भारत योजनेची आर्थिक लाभ रक्कम वाढवण्याची शिफारस
आयुष्मान भारत योजनेत महत्त्वाची बदलांची शिफारस केली गेली आहे. सध्यातरी या योजनेअंतर्गत प्रत्येक लाभार्थ्याला 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या उपचारांसाठी सुविधा दिली जात आहे. तथापि, संसदीय समितीने यामध्ये सुधारणा सुचवली आहे. समितीने या रकमेचा दायरा 10 लाख रुपयांपर्यंत वाढवण्याची शिफारस केली आहे. यामुळे जास्त महागड्या आणि उच्च दर्जाच्या उपचारांनाही योजनेच्या कक्षेत समाविष्ट करता येईल.
आरोग्य सेवेतील सुधारणा
आयुष्मान भारत योजना अंतर्गत अनेक सामान्य उपचार आणि प्रक्रिया दिल्या जातात, पण काही महागड्या आणि तंत्रज्ञानावर आधारित प्रक्रिया या योजनेत समाविष्ट नाहीत. सीटी स्कॅन (CT Scan), एमआरआय (MRI) आणि न्यूक्लियर इमेजिंग (Nuclear Imaging) यांसारख्या महत्त्वाच्या चाचण्यांचा समावेश योजनेत केला गेला नाही. या बाबींच्या समावेशासंदर्भात समितीने शिफारस केली आहे. या चाचण्यांचा समावेश योजनेत केल्यास, रोगांच्या योग्य आणि तत्काळ निदानासाठी मदत होईल. यामुळे नागरिकांना त्यांचा आरोग्य खर्च कमी होईल आणि अधिक प्रभावी उपचार घेता येतील.
आयुष्मान भारत कार्ड मिळवण्याची प्रक्रिया
आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्रता असलेल्या नागरिकांना ‘आयुष्मान कार्ड’ मिळवणे आवश्यक आहे. यासाठी नागरिकांना काही सोप्या पद्धतींनी हे कार्ड मिळवता येईल. यासाठी इंटरनेट आणि मोबाईल फोनचा वापर करता येतो.
आयुष्मान ॲप डाउनलोड करा: सर्वप्रथम, गूगल प्ले स्टोअरवर जाऊन ‘आयुष्मान’ ॲप डाउनलोड करा.
नोंदणी करा: मोबाईल नंबर टाकून नोंदणी करा.
पात्रता तपासा: नोंदणी नंतर तुम्ही पात्र आहात की नाही हे तपासा.
आधार ई-केवायसी: पात्र असल्यास, आधार ई-केवायसी (Aadhaar e-KYC) करा.
फोटो अपलोड करा: तुमचे फोटो अपलोड करा.
कार्ड डाउनलोड करा: यानंतर तुमचे ‘आयुष्मान कार्ड’ तयार होईल आणि तुम्ही ते ऑनलाइन डाउनलोड करू शकता. तसेच, https://mera.pmjay.gov.in/ या वेबसाइटवर जाऊन देखील कार्ड मिळवता येईल.
आयुष्मान भारत योजनेचा फायदा
आयुष्मान भारत योजनेचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे, गरीब आणि कमी उत्पन्न असलेल्या नागरिकांना सुलभ आरोग्य सेवा मिळवता येणे. विशेषतः ग्रामीण आणि दुर्गम भागातील लोकांना याचा मोठा फायदा झाला आहे. यामध्ये दीर्घकालीन उपचार, गंभीर आजारांची उपचार आणि हाय-एंड मेडिकल प्रक्रियांसाठीची सुविधा दिली जाते. या योजनेचा फायदा घेणारे नागरिक अब्जोंच्या उपचारांच्या खर्चापासून वाचतात.
तसेच, आयुष्मान भारत योजनेला जोडलेली दुसरी योजना म्हणजे प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY), ज्याद्वारे त्याच फायनान्शियल पॅकेजमध्ये वैद्यकीय सेवांची भरघोस सुस्पष्टता आहे.
या योजनेतील बदलांमुळे देशभरातील विविध नागरिकांना स्वास्थ्य सेवांचा फायदा होईल. आयुष्मान भारत योजनेत होणारे बदल, विशेषत: वयोमर्यादेतले बदल आणि उपचाराच्या रकमेतील वाढ, आरोग्य सेवेची गुणवत्ता वाढविण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरू शकते. हा निर्णय केवळ वृद्ध नागरिकांसाठी नव्हे तर सर्वसामान्य नागरिकांसाठी देखील फायदेशीर ठरेल.
